اوج ریسک گرفتاری و کاهش پرونده قضایی در ماه رمضان.

اوج ریسک گرفتاری و کاهش پرونده قضایی در ماه مبارک رمضان

نجیب الله حسینی؛ دانشجوی سال سوم حقوق.

مقدمه:

در تحقیقاتی گوناگون که، صورت گرفته است، تمامی محققان دریافته اند که غلبه نیروی "پلیس درون" یا همان وجدان بزهکاران و مجرمان است که سبب شده می شود آنها در ماه مبارک رمضان کمتر بسوی ارتکاب جرم بروند.

 پس می توان با صراحت بیان کرد که این وجدان است که مجرم را از ارتکاب جرم باز میدارد و عوامل دیگر، گویا غافل اند.

بر همین مبنا،به چند عامل در کاهش جرم در ماه مبارک رمضان اجمالا اشاره می نماییم.

الف) اوج ریسک ارتکاب جرم  

این وضاحت دارد که اعتقادات مذهبی و دینی نه اینکه یک دوره است مثلا در ماه مبارک رمضان، بلکه هر زمانی که در فرد حیات باشد مانع ارتکاب جرم می گردد. و در صورتیکه حیات اعتقادات مذهبی از سوی شخص تضمین گردد ، چی بسا، یک عمر، راه انسان مؤمنی را بر بزهکاری و انحرافات اجتماعی بسته نماید. با این وصف، میتوان این حرف را با جرئت گفت که اعتقادات دینی و تکریم اعتقادات سایرین ، میتواند ازعوامل تأثیرگذار در کاهش فعل مجرمانه در طول سال و اخصا ماه رمضان باشد.

از نگاه دیگر، در این ماه فرصت های انجام و ارتکاب عمل مجرمانه اندک می گردد چون معمولا ؛ درماه رمضان، تعداد زیادی از افراد جامعه ساعات بیشتری از روز را در منازل خود میگذرانند و کمتر در محیط های عمومی اند مانند کارمندان دولت که قبلا ٨ الی ۹ ساعت در بیرون اند و کار می کنند در ماه مبارک رمضان ۵ الی ۷ ساعت در روز کار می کنند و بقیه اوقات را در خانه اند.

از جانبی هم حضور افراد در منزل در طول روز و همچنین شب بیداری روزه داران همه دست به دست هم می دهند تا جرایم علیه اموال، که عموماً شب هنگام تحقق می یابد؛ مثل سرقت از منازل و موترها کمتر اتفاق بیافتد. که دلیل اصلی آن سنجش اوج ریسک یا خطر ارتکاب جرم است که توسط بزهکاران صورت می گیرد.

ب) تغییر و تبدیل جرایم در ماه رمضان

قبلا گفتیم ریسک دستگیری مجرمین به دلایل بالا، اوج می گیرد، پس میدانیم مجرمین که حرفه ای اند، تنها 

راه امرار معاش شان همین ارتکاب جرم است، انان نمی توانند صبر کنند تا رمضان تمام شود و ریسک 

دستگیری افت کند. بناء، دست به چاره شده و به جای جرایم با ریسک بالا ، جرایم باریسک کمتری را انتخاب می کند.

مثلا ؛ بجای سرقت از منازل که معمولا مردم بیدار اند و یا سرقت موتر، دست به جرایم مخفیانه و قاچاق و سرقت از افراد شناخته و کلاهبرداری می زنند.

بر علاوه دیگر مجرمان، یکی از خطرناکترین مجرمان بنام یقه سفید یاد می شود.

 یقه سفیدان مجرمینی هستند که به سبب شغل به ظاهر آبرومند و در پس منزلت اجتماعی شان مشغول اختلاس، فرار مالیاتی و کلاه برداری های بزرگ هستند. اینان چه بسا تمام ایام سال، بدون توقف مشغول ارتکاب جرایمی هستند که زیانی به مراتب بیشتر از سایر بزهکاران به جامعه میرساند، لیکن به دلیل پوشش هایی که برای خود درست کرده اند ریسک گرفتاری را پائین اورده اند.

فضای معنوی ماه رمضان نقش برجسته ای در کاهش جرایم دارد به طوری که آمار جرم و جنایت کاهش چشمگیری دارد ؛چرا که میزان کنترل درونی شهروندان، حتی افرادی که از پتانسیل بالایی برای ارتکاب تخلف برخوردارند هم افزایش مییابد که این نوع کنترل پیش از هرعامل دیگری قادر است بر رفتار افراد جامعه تاثیر مثبت بگذارد.

درماه رمضان فشار هنجاری برای عدم ارتکاب رفتارهای خلاف هنجار افزایش پیدا میکند که این نوعی خود کنترلی است که افراد متخلف را از گرایش به رفتارهای خلاف باز میدارد.

تعدادی از دانشمندان، کاهش جرائم و پرونده های قضایی در ماه مبارک رمضان را از برکات ماه خدا می دانند.

انان علاوه می نمایند که تهذیب نفس و گرایش به معنویات در ماه مبارک رمضان مردم را از انجام کارهای خلاف باز میدارد و آمارها نشان دهنده کاهش جرائمی همچون سرقت، قتل، آدم ربایی و... می باشد.

در نتیجه؛

کاهش جرم و جمعیت کیفری از برکات ماه مبارک رمضان است، در این ماه مبارک میزان جرم و انجام گناه به حداقل رسیده و به طرز چشمگیری کاهش مییابد، به عنوان مثال جرائم خشن، سرقت از منازل، انحرافهای اخلاقی و قانونگریزی تا حدی کاهش پیدا میکند که به احساس امنیت عمومی به صورت بی شایبه ای اثر مترتب می نماید.

در ایام مذهبی و حتی اعیاد، آمار جرم و جنایت کاهش پیدا کرده و مردم به طور اتوماتیک از هر گونه خطا خودداری میکنند.

گسترش معنویات در جامعه مهمترین راهکار پیشگیری از جرایم است. از آنجایی که برخی از این جرایم با اعتقادات مذهبی مردم آن هم در ایام رمضان سنخیت ندارد، کارشناسان حقوقی و جامعه شناسی به کاهش جرایم در این ماه تاکید دارند.

 مردم طی یک ماه رمضان سعی میکنند به کارهای گذشته خود بیشتر فکر کنند و حتی برخی از مجرمان در این ماه مصمم میشوند که هرگز مرتکب خلاف نشوند.

برنامه های خوبی طی یک ماه رمضان در زندانها برگزار میشود که این برنامه ها نقش عمده ای در تغییر نگرش مجرمان نسبت به زندگی پس از خروج از زندان در میان مردم جامعه دارد.

در فرهنگ دینی ما به این نکته اشاره شده که در ماه رمضان شیطان غل و زنجیر میشود و همین مسأله باعث دوری افراد از ارتکاب به جرم و جنایت در ماه رمضان خواهد شد.

شواهد آماری فراوانی در دست است که نشان میدهد در ماه مبارک رمضان به طور قابل توجهی از میزان وقوع جرم و کجروی و دست یازدیدن به بسیاری از کنشهای مغایر با ارزشهای اجتماعی و قواعد اخلاقی و ضوابط قانونی، کاسته میشود.

ماه مبارک رمضان از ابعاد مختلف در کاهش جرایم اثر گذار است، چرا که این ماه، ماه کنترل نفس است و انسان را از هرگونه خطا باز میدارد.

حرمت و اهمیت ماه رمضان در نظر مسلمانان باعث شده تا این ماه دارای ارزش و اهمیت خاصی شده و در کنترل نفس، کاهش جرایم و ناهنجاریهای اجتماعی تاثیر فراوانی داشته باشد.

خواه ناخواه، روزه و روزه داری در کاهش جرایم تاثیر گذاشته و ورودی پروندههای جرم و جنایت به محاکم قضایی کم میشود.